Het schermvullende Panorama dat u tegenkwam op de pagina met het hoofdmenu bestrijkt het Panorama tot en met 2003.
Op deze pagina kunt u zien wat er in 2008 is bijgekomen.
Dit voorjaar geschilderd: de varkens onder het Tolhuis in Oegstgeest, het onderste gedeelte van het doek met de Oude Toren in Warmond,
het doek met de Kagerplassen en de molen in Voorhout en het doek met het Groene Kerkje in Oegstgeest.
Bovendien nog wat toevoegingen aan andere doeken.
Een verwarde oudere bezoeker met wandelstok loopt enigszins radeloos rond; ziet mij; komt naar me toe en zeg haast onverstaanbaar: ‘Ik moet zo nodig plassen en ze laten me maar lopen.’ Naderhand blijkt dat hij aan zijn begeleidster is ontsnapt. Ik roep een vrijwilliger en vraag hem of hij de mijnheer even naar het toilet wil begeleiden. Later zie ik hem, opgelucht, weer rondlopen.
Twee dames van boven de zeventig: ‘We zoeken een kinderwagen!’
Ik kan me niet inhouden en flap eruit: ‘Zo bent u in verwachting?’ Ze vatten het gelukkig goed op en ik toon ze de kinderwagen op het Panorama.
Ze bedanken en terwijl ik wegloop, wens ik ze nog een voorspoedige bevalling.
Een bezoeker: ‘Is dat Albert Heijn?’, wijzend op mijn zelfportret in zwart pak op het
Panorama.
Verwonderd antwoord ik: ‘Nee dat ben ik!’ Hij: ‘Hij lijkt anders precies op Albert Heijn!’ ‘Nee hoor dat ben ik echt!’
Zijn echtgenote lacht ongelovig en zegt: ‘Maar ik heb toch gelezen dat Albert Heijn u heeft gesponsord?’ Ik heb hem door en antwoord:
‘Nee, door het sparen van punten bij Albert Heijn kreeg je reductie op de entreeprijs’. ‘O!’
Een jonge dame is helemaal verrukt van mijn Panorama en staat minstens anderhalf uur achter mij te kijken hoe ik schilder. Af en toe maak ik een praatje met haar. Op een gegeven moment wil ik even pauze; kom vanaf mijn schilderstoel en loop op haar af. Tot mijn verbazing zit ze onder de zwarte vlekken: op haar wangen, voorhoofd, hals, jasje, armen en handen. Ik wijs haar erop en het blijkt dat ik op een gegeven moment een lege tube ivoorzwart op de grond heb gegooid (een typische gewoonte van me) die ze heeft opgeraapt als souvenir. Ze heeft er echter niet op gelet dat er overal verf op zat en zichzelf helemaal vol gesmeerd. Ik zeg haar met een glimlach: ‘De hemel straft onmiddellijk’ en bied haar aan de verf te verwijderen met wasbenzine. Onder grote hilariteit van het aanwezige publiek ben ik even later de dame aan het reinigen. De vlek op haar jasje gaat er echter niet uit.
Tegen 17.00 ga ik naar huis. Bij de fietsenstalling staat een 65+ dame bij haar fiets. Ze spreekt me aan. Vertelt dat ze 57 km is komen fietsen vanaf Maasland. Ik verbaas me hevig en vertel haar dat ook. Na enige minuten zegt ze: ‘Ik moet weg want ik moet weer 57 km terug!’ Ik wens haar een goede reis en denk, terwijl ik haar nakijk, dat ze er wel heel veel voor over heeft gehad om mijn Panorama te zien!
Hemelvaartsdag. Er komt een bezoeker binnen. Tegen zijn gezelschap: ‘Het is toch niet dit hè’ Ik: ‘Valt het zo tegen?’ ‘Nou ik had allemaal bloemen verwacht!’ ‘Kijk eens hoeveel bloemen ik op mijn Panorama heb geschilderd!’ ‘Ja maar die ruiken niet!’ ‘Dan moet u maar eens met uw neus boven die bak hyacinten gaan hangen!’
De projectontwikkelaar dhr. M. Smitsloo en echtgenote, door het mooie weer op de fiets, geportretteerd onder het Tolhuis in Warmond, waar het kantoor van dhr. Smitsloo is gevestigd.
De ambachtsheer van Voorhout, dhr. H.J. Coster van Voorhout en zijn echtgenote feliciteren de schilder met zijn Koninklijke onderscheiding.
Ook de briljante portretschilder William Halewijn met echtgenote feliciteren Leo van den Ende.
Achter de kerktoren van Warmond heb ik een zwarte onweerswolk geschilderd. Veel opmerkingen hierover. Het publiek vraagt of de toren in brand staat. Ik laat een enquête onder het publiek doen: wolk bij de toren weg halen of laten? De meningen zijn verdeeld: voor- en tegenstanders. Ik besluit voor het laatste omdat ik dan een extra aandachtspunt creëer waar het publiek heerlijk over kan discussiëren.
Ontvang een schrijven uit Noordwijk waarin wordt vermeld dat er op het Panorama alleen Friese Holsteiner koeien te zien zijn, terwijl de koe, die tot de jaren zestig van de vorige eeuw voor
tachtig procent de graslanden van de Bollenstreek sierde, de blaarkop was. Het schrijven eindigt met het vriendelijke verzoek om de blaarkop op het Panorama te zetten.
Ik vind het een prima idee en vervang de schapen, die ik op het ontwerp bij Warmond heb staan, door blaarkoppen.
Ik ben bezig met het schilderen van een blaarkop als ik een boer op bezoek krijg, die mij vertelt dat blaarkoppen wel eens extra, dus meer dan vier,
tepels hebben die niet werken en soms verwijderd worden. Dus een soort misvorming. Ik schilder er meteen een vijfde tepel bij.
Even later komt hij weer en vertelt dat vroeger de horens niet werden verwijderd, dus dat er eigenlijk horens op de koeien horen. Ook die zet ik erbij!
Cor, een van onze vrijwilligers, komt ’s morgens vroeg naar mij toe en zegt schuchter dat hij gisteren iets heeft gehoord. Er was op mijn vrije dag een molenaar geweest, die had gezegd dat van de molen ‘De hoop doet leven’ de kap los staat omdat er geen kettingen aan de staartbalk zijn geschilderd. Hij heeft helemaal gelijk; ik ben het vergeten. Ik kijk het na op de dia en zie tevens tot mijn schrik dat ik de as van het kruiwiel verkeerd heb geschilderd. Hij staat namelijk horizontaal maar hij moet iets verticaal staan. Ik wijzig het.
Tussen de middag even naar de rotonde bij "Het Soldaatje" in Voorhout. Daar staat een levensgrote afbeelding van mij met het opschrift: "De laatste meters van Leo" en een verwijzing naar Panorama TulipLand. Vind het wel bijzonder en maak een foto. Voorbijrijdende automobilisten zien mij mijzelf fotograferen en toeteren.
Krijg een foto toegezonden van een folderbak die bij de Eiffeltoren staat. In de bak folders van Panorama TulipLand. Hoe zijn die daar nu verzeild geraakt?
Als dankbetoon voor de gezamenlijke gemiste jaren, die in het schilderen van mijn Panorama zijn gaan zitten, schilder ik mijn echtgenote naast de ramenzemende vrouw bij de ruïne van Teylingen.
Aan het eind van de middag wordt er een werkschoen bezorgd met een prachtig opgemaakt bloemstukje erin en een visitekaartje waarop staat: ‘Dat verdient een bloemetje’ en op de achterzijde: ‘De laatste loodjes wegen het zwaarst.’ Het kaartje is ondertekend door de plaatselijke schoenmaker. Wat bijzonder aardig is dat nu toch!
Het werk aan het Panorama begon op 22 maart 1997 en werd door de schilder Leo van den Ende op 22 mei 2008 afgerond met het zetten van zijn handtekening op het laatste doek.
Daaraanvolgend werd hij voor het completeren van het tweede Panorama van Nederland, door H.M. de Koningin onderscheiden tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Op de foto ziet u de Burgemeester van Teylingen, dhr. S. Schelberg, Marly van den Ende de echtgenote van de schilder, en de schilder zelf.
In de negende week komt er een delegatie uit het Westland en ik krijg een groentemand en voor mijn echtgenote de grootste bos bloemen die ik ooit heb gezien als dank voor het creëren van het Panorama. Wat ontzettend lief!
Dat het een bijzonder druk seizoen geweest is duidelijk!
